Geen business case, maar een value case. Vanuit die gedachte heeft AT Osborne in 2020 een alternatieve aanpak voor energietransitie doorontwikkeld, samen met OOZE Architects. Het gaat hierbij niet om één maatregel met één resultaat, maar om een stapsgewijze reeks van maatregelen die leidt tot meerdere resultaten met meerwaarde.
Plannen voor energietransitie van een straat of wijk, bijvoorbeeld in de vorm van een warmtenet, stranden vaak op de hoge kosten. Bewoners haken af, banken durven het niet aan. Maar als je meerdere maatregelen stap voor stap aan elkaar verbindt, blijft het enerzijds behapbaar en wordt het anderzijds interessant voor andere belanghebbenden zoals overheden en investeerders. Een voorbeeld. Een zonnepaneel op een regulier dak levert zonne-energie op, waardoor er geen of minder gas nodig is. Maar je kunt het dak ook eerst vergroenen, waardoor het water vasthoudt. Zo worden energietransitie én klimaatadaptatie gediend. Doe je het met een bewonerscollectief voor een hele straat, dan heb je een volume dat ertoe leidt dat er minder water afgevoerd hoeft te worden. Dit betekent dat er minder rioolcapaciteit nodig is, waardoor er onder de grond ruimte ontstaat voor een warmtenet. Dat is (een aanzet voor) resultaat nummer drie.
Een mogelijk vierde resultaat uit het voorbeeld ontstaat als het bewonerscollectief, al dan niet onder professionele begeleiding, zorgt voor meer sociale cohesie in een straat of wijk. Misschien kunnen van daaruit andere sociale stappen gezet worden, of sociale problemen worden opgelost. Ook kan dit helpen om huishoudens met energiearmoede (die zich geen goed thermisch comfort binnenshuis kunnen veroorloven) in de energietransitie mee te nemen. Gemeenten zullen daar wellicht op willen aanhaken. Bewonerscollectieven die op deze manier stap voor stap op weg gaan naar energietransitie en andere doelstellingen, bouwen aan een keten van maatregelen die steeds meer waarde creëert. De besparingen die de eerste maatregelen opleveren, kunnen een spaarpotje vormen die het voor investeerders aantrekkelijk maakt om in te stappen. Zo groeit een groep, die klein begint, uit tot een groep die mee spaart voor een warmtenet. De business case van een duur warmtenet, die bewoners en investeerders afschrikt, is zo getransformeerd tot een stapsgewijs gevormde en daarmee behapbare value case. Bovendien komt er, bij alle stappen, een schaalvoordeel kijken.
In 2020 hebben Rueben Kieffer en Jurgen van der Heijden van AT Osborne dit concept doorontwikkeld, samen met OOZE Architects. Voor de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken werd een zogeheten Local Energy Action Plan (LEAP) opgesteld. In dit kader werd het concept van de value case, inclusief maatregelen, concreet doorgerekend. De uitkomsten waren positief; in ecologisch opzicht (minder CO2-uitstoot, meer wateropvang, een lagere temperatuurstijging) maar ook in financieel opzicht. De volgende stap is een pilot project. Door in het ruimtelijk domein anders naar een onderwerp te kijken, laat AT Osborne zien dat er alternatieven zijn voor energietransitie en andere duurzaamheidsdoelstellingen, met een waaier aan waardevolle resultaten als perspectief.
“Het gaat niet om één maatregel met één resultaat, maar om een stapsgewijze reeks van maatregelen die leidt tot meerdere resultaten met meerwaarde.”
Google+