Het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) beoogt 1.300 kilometer aan dijken te versterken. Daarbij is het de ambitie, mede vanwege de gedeeltelijke nabijheid van Natura 2000 gebieden, om de bijbehorende werkzaamheden emissieloos uit te voeren. In het kader van het project Dijkversterking Rijnkade zocht AT Osborne het uit. Belangrijkste conclusie: voor dit project is emissiereductie mogelijk en voor toekomstige projecten ligt volledig emissieloze uitvoering in het verschiet. Mits je de ambities en doelstellingen voor projecten tijdig en helder formuleert.
Samen met provincie Gelderland, gemeente Arnhem, de HWBP-programmadirectie en Hogeschool Arnhem – Nijmegen (HAN) heeft waterschap Rijn en IJssel als pilot de ambitie om het HWBP-project Dijkversterking Rijnkade emissieloos te realiseren. Indien dit slaagt, kan dit marktpartijen stimuleren om de kwaliteiten te ontwikkelen die nodig zijn voor toekomstige emissieloze dijkversterkingen. In opdracht van het waterschap zocht AT Osborne uit of emissieloze uitvoering voor het project Rijnkade technisch, financieel en juridisch haalbaar is. Een vierkoppig team (Jan Willem Kuil, Joost Meuffels, Marko Marskamp en Jack Rouwendaal) ging ermee aan de slag. De focus lag op een emissieloze bouwplaats en de inzet van door waterstof en/of elektriciteit aangedreven bouw- en transportmaterieel. Om de mogelijkheden in kaart te brengen, sprak het onderzoeksteam met het projectteam Rijnkade Arnhem over ontwerp- en uitvoeringskeuzes. Ook waren er gesprekken met aannemers, leveranciers en deskundigen. Daarnaast vond deskresearch plaats, naar marktontwikkelingen en vergelijkbare projecten.
Uit de inventarisatie kwam naar voren dat licht elektrisch aangedreven materieel behoorlijk ruim beschikbaar en leverbaar is. Dat geldt in beperktere mate voor middelzwaar materieel. Zwaar materieel en door waterstof aangedreven materieel is niet of nauwelijks beschikbaar. In Nederland ontstaat ondertussen aanbod van naar emissieloos omgebouwd conventioneel materieel. De schaarste aan zwaar materieel maakt het voor Rijnkade technisch niet haalbaar om de dijkversterking emissieloos uit te voeren. Het project was ook al te ver gevorderd om voor andere (lichtere) materialen te kiezen, en daarmee voor de inzet van licht en middelzwaar emissieloos materieel.
Vanwege de technische onhaalbaarheid kwam de financiële haalbaarheid voor Rijnkade niet volledig aan de orde. Wel werd gekeken naar de juridische haalbaarheid: is het aanbestedingsrechtelijk mogelijk om emissieloze uitvoering als randvoorwaarde te stellen? Dat kan alleen als het proportioneel is. Momenteel is dit niet het geval, omdat de gevraagde oplossing technisch niet gangbaar is. Het project Rijnkade kan wel andere eisen stellen (zoals procentueel minder emissies) en zo marktpartijen verleiden om de uitdaging aan te gaan.
Het goede nieuws is dat de mogelijkheden voor emissieloze uitvoering in de toekomst toenemen. De ontwikkeling van emissievrij en -arm materieel verloopt snel. Bovendien zijn er initiatieven die de aanschaf hiervan promoten en faciliteren. Het onderzoeksrapport van AT Osborne is enthousiast ontvangen door de opdrachtgever en de HWBP-gemeenschap, maar ook door partijen zoals ENI (Emissieloos Netwerk Infra). Dit programma propageert emissieloze uitvoering als randvoorwaarde bij aanbestedingen, zodat het voor aannemers (en fabrikanten) de moeite waard wordt om erin te investeren.
AT Osborne heeft het onderzoek uitgevoerd vanuit verschillende binnen het bureau aanwezige disciplines: projectexpertise, financiële en juridische kennis. De opdracht gevende partijen waren intensief bij het proces betrokken en bij publieke en private partijen aanwezige kennis werd ontsloten. Dit leidde tot consensus en draagvlak over de uitkomsten. De stuurgroep (waterschap Rijn en IJssel en gemeente Arnhem) heeft de provincie Gelderland verzocht om extra middelen ter beschikking te stellen voor een zo emissieloos mogelijke uitvoering. De opbrengst van het onderzoek is een breed en nieuw kennisoverzicht omtrent een belangrijk onderwerp. Het kan eraan bijdragen dat dijkversterkingen en ook andere bouwactiviteiten in de toekomst steeds vaker emissieloos worden uitgevoerd. Dat brengt de duurzame leefomgeving weer een stap dichterbij.
‘Het aanzicht van Arnhem gaat de komende jaren ingrijpend veranderen. De Rijnkade ondergaat ter hoogte van de binnenstad een metamorfose. Met meer groen, meer terrassen. En vooral: beter bestand tegen hoogwater.’
Google+